به گزارش قدس آنلاین؛ واکسن آنفلوآنزا یکی از واکسن‌های پرمصرف در کشور است که قبل از شروع فصل سرما زمان تزریق آن است. واکسن‌های قدیمی دارای ایراداتی هستند که هم برای تولیدکننده ریسک ابتلا دارند و هم در برخی افراد ممکن است حساسیت ایجاد کنند. از طرفی به دلیل کمبود ارز در واردات واکسن‌های نوترکیب که تعداد محدودی شرکت در دنیا تولید می‌کنند نیز با مشکل مواجه می‌شویم. یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی توانسته برای اولین بار با فناوری، واکسن نوترکیب آنفلوآنزا تولید کند که هم این مشکلات ذکر شده را ندارد و هم ایمنی بسیار بالایی به بدن در برابر بیماری آنفلوآنزا می‌دهد.

این شرکت در سال ۹۲ با ۳ نیرو کار خود را آغاز کرده و الان حدودا ۱۵۰ نیروی انسانی با میانگین سنی ۳۰ سال و کارشناسی ارشد دارد. واکسن نوترکیب آنفلوآنزای ساخت این شرکت تجاری‌سازی شده و از ارزبری به میزان قابل توجهی پیشگیری کرده است.

سعیده نجار فعال فناور این شرکت در ارتباط با تولید دو محصول نوترکیب این شرکت گفت: با گروهی که در حوزه واکسن‌های انسانی و نوترکیب شروع به فعالیت کردیم مطالعه‌ای انجام دادیم و نیازهای اصلی کشور در این حوزه را بررسی کردیم که متوجه شدیم یک‌سری واکسن‌ها هستند که سالانه مصرف بالایی دارند، تولید داخل ندارند و وارد می‌شوند.

نجار عنوان کرد: وزارت بهداشت لیستی دارد که طبق آن لیست واکسن‌هایی که نیاز به بومی‌سازی دارند را به عنوان اولویت دارویی اعلام می‌کند. اگر بخواهند واکسن وارد کنند باید ارز به آن تعلق بگیرد و در کشور کمبود ارز داریم. در داخل که تولید شود با ریال است. بنابراین خیلی از واکسن‌هایی که سال‌ها در لیست است، به دلیل کمبود ارز توانایی واردات آن وجود ندارد. ما این واکسن‌ها را تولید می‌کنیم.

وی افزود: برخی از این واکسن‌ها مثل واکسن آنفلوآنزای انسانی و واکسن ضد سرطان دهانه رحم (HPV)  بود که ما این دو واکسن را در دستور کار تولید قرار دادیم. طی سال‌های اول سعی کردیم تکنولوژی آن را پیش ببریم، واکسن پاپیلومای انسانی را تولید کردیم. سال ۹۹ آن را وارد بازار کردیم. کل دانش فنی تولید واکسن اچ پی وی را از صفر تا صد توسط تیم فناور به دست آوردیم که اولین واکسن ضد سرطان دنیا است. به واسطه زنجیره دانش فنی که در اختیار تیم بود، دو سال بعد واکسن نوترکیب چهار ظرفیتی انسانی آنفلوآنزا را وارد بازار کردیم.

نجار عنوان کرد: هر دو واکسن در حوزه نوترکیب هستند. واکسن پاپیلوما ویروس انسانی را که تولید کردیم، به دلیل پیچیدگی نوع تولید تنها دو تولیدکننده خارجی در آمریکا و انگلیس داشت. ما تولیدکننده سوم بودیم. واکسن آنفلوآنزا نیز تنها یک تولید کننده خارجی با فناوری نوترکیب داشت.

وی در ادامه اظهار کرد: فناوری های تولید واکسن آنفلوآنزا متفاوت است. یکی از آن‌ها با فناوری های قدیمی تخم مرغی است که اکثر برندها با همین روش تولید می‌کنند. با فناوری نوترکیب هیچ نوع ماده ژنتیکی داخل آن و جود ندارد و بنابراین احتمال ابتلا یا این که در سال های آینده ماده ژنتیکی بخواهد در بدن جاگذاری و یا اختلال ژنتیکی ایجاد کند وجود ندارد.

نجار عنوان کرد: در روش نوترکیب بخشی از پروتئین یا لیپید سطی یا آنتی ژن‌های سطحی را تولید کرده و مشابه سلول ویروس را می‌سازند و بدن را فریب می‌دهد که ویروس اصلی است اما در واقع داخل این توپی که شبیه ویروس است هیچ نوع ماده ژنتیکی وجود ندارد و چون بسیار شبیه ویروس است بدن را خیلی خوب تحریک کرده و ایمنی را ایجاد می‌کند.

این فعال فناور گفت: در واکسن نوترکیب انگار توپ توخالی و ماکت را وارد بدن می‌کنند. واکسن‌هایی که ویروس کشته شده هستند، ویروس اصلی را به داخل تخم‌مرغ می‌زنند بعد از آن محیط تغذیه می‌کند و تعدادش بالا می‌رود که خود این برای تولید کننده نیز ریسک دارد که مبتلا شود یا ممکن است آن ویروس با خرابی دستگاه به محیط وارد شده و پاندمی ایجاد کند. بعد که ویروس زیاد شد یک آنزیمی به آن اضافه می‌کنند و ویروس را تکه تکه می‌کنند و ویروس کشته شده و ضعیف شده می‌شود. آن بقایا و تکه‌ها را وارد بدن می‌کنند و بدن علیه آن ایمنی ایجاد می‌کند.

وی افزود: در ساخت واکسن مدل نوترکیب چون هیچ ویروسی درکار نیست، احتمال اینکه کاربر به آن مبتلا شود یا این که در محیط پخش شود یا پاندمی ایجاد کند ، وجود ندارد. از طرفی کسانی که به ترکیبات تخم مرغی حساسیت دارند، مشکلی برای تزریق این واکسن ندارند.  خیلی از افراد به پروتئین‌های تخم مرغی حساسیت دارند.

نجار در ارتباط با حمایت معاونت علمی ریاست‌جمهوری گفت: ما از ابتدای کار تحت نظر معاونت علمی بودیم. ما ابتدا شرکت پیش رشدی بودیم. بعد به مراحل رشدی، دانش‌بنیان نوپا و دانش بنیان نوع یک رسیدیم و بعد تولیدی شدیم. از طرف معاونت به وزارت بهداشت معرفی شدیم. در این مدت معاونت به ما تسهیلات ارائه داد.

وی افزود: با رئیس جمهور شهید و  دکتر دهقانی معاون علمی او به عنوان تنها نماینده واکسن ایران، به اندونزی سفر کردیم. در آن دوره به عنوان هدیه فناورانه محصولات ما را می‌بردند و به روسای جمهور مختلف هدیه می‌دادند.

نجار همچنین گفت: اساس کار ما دانش‌بنیان است و ارتباط اصلی ما معاونت علمی است. بزرگترین دارایی شرکت ما دانش فنی است. این نوع واکسن‌سازی در خاورمیانه و دنیا شاید بی‌نظیر باشد. مسلما بدون حمایت دولت نمی‌توان کار را پیش برد. تا قبل از ما واکسن نوترکیب در بازار نبوده است و ما با کمک وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو اولین تیمی بودیم که کار را جلو بردیم و راه انداختیم و خوشحالیم که برای محصولات بعدی، این مسیر یک بار طی شده است.

این فعال فناور در ارتباط با چالش‌های پیش روی تولید این محصول گفت: مواد اولیه برای کار با فناوری پیشرفته (high-tech) باید با درجه بالا باشد که وارد می‌کنیم. سفارش این مواد باید ۶ ماه قبل انجام شود. خیلی از مواد برای تولید صرفه اقتصادی ندارد و به دلیل تست‌های جهانی و ... باید وارد شود. واکسنهای انسانی باید با بهترین درجه باشد.

وی افزود: ماده اولیه و ماده موثره متفاوت است. ما ماده موثره و ۸۰ درصد از مواد اولیه را خودمان تولید می‌کنیم. در ساخت واکسن نوترکیب، مهندسی و طراحی کامل کردیم و تمام مراحل تولید آن داخل ایران است. ۲۰ درصد مواد مصرفی اولیه را واردات می‌کنیم یا دستگاه داریم که یک‌سری مواد مصرفی دارد که باید از شرکت اصلی بگیریم که در واقع تأمین قطعات محسوب می‌شود.

نجار در ادامه عنوان کرد: مشکل بعدی صادرات است. قیمت ما به میزان مدل تخم مرغی است در صورتی که نمونه مشابه خارجی واکسن آنفلوآنزا که نوترکیب است قیمت خیلی بیشتری دارد. همچنین دانش فنی با چنین قیمتی پتانسیل صادرات بالایی دارد اما مشکلاتی مانند انتقال پول، ثبت شرکت و ...به مشکل برمی‌خوریم.

این فعال فناور خاطرنشان کرد: معاونت علمی در ابتدا خیلی به ما کمک کرد و تسهیلات داد تا شرکت را به جلو ببریم. اما هرچه شرکت بزرگتر و محصولات آن بیشتر می‌شود، تأمین مالی آن نیز بزرگتر می‌شود. از طرفی وقتی  نیاز کشور را برطرف می‌کنیم از یک حدی به بعد، روی چندین واکسن و مواد اولیه و نیرو و غیره در تأمین مالی به مشکل می‌خوریم زیرا به حجم سرمایه‌گذاری و گردش مالی بیشتری نیاز داریم. اگر در این زمینه می‌توانستیم حمایت دولت را داشتیم خیلی کمک می‌کرد.